Jeugdhulp versterken door netwerksamenwerking: de aanpak van Elker en Accare

Professionals van de Groningse instellingen Accare en Elker zien volop mogelijkheden om samen effectievere jeugdhulp te bieden. Zij zien dat één organisatie de complexe opgaven in de jeugdhulp allang niet meer alleen kan overzien of oplossen. Zij zoeken als twee grote jeugdhulporganisaties in Groningen dan ook bewust de samenwerking op en nodigen ook anderen van harte uit om mee te doen.  

Het idee is eenvoudig: stop met het verplaatsen van het kind naar de hulpverlening en voeg in plaats daarvan ondersteuning, hulp en behandeling toe daar waar het kind zich bevindt. De uitvoering van dit idee is minder eenvoudig. Daar hebben ze tal van partners bij nodig, zoals andere jeugdhulpaanbieders, onderwijs, schuldhulpverlening en gemeente. Door verbindingen tussen expertises te intensiveren, neemt de kans op succes toe. Netwerksamenwerking dus. Maar wat vraagt netwerksamenwerking precies? Hoe stimuleer je professionals en bied je hen de ruimte om hier invulling aan te geven en te doen wat nodig is? En wat hebben aanbieders van de (lokale) overheid nodig om de netwerksamenwerking tot een succes te maken? BMC hielp Accare en Elker dit te verkennen om hier verder vorm aan te geven.

Onderlinge afhankelijkheid in jeugdhulp

De complexiteit van de uitdagingen waar jeugdhulp voor staat, zit vooral in het gegeven dat problemen vrijwel nooit op zichzelf staan. Het vinden en realiseren van passende oplossingen vraagt vrijwel altijd de betrokkenheid van meerdere partners. Accare en Elker merken dan ook dat ze elkaar steeds vaker tegenkomen. In steeds meer situaties is zowel de jeugd-GGZ van Accare als de opgroei- en opvoedondersteuning van Elker nodig.

Maar dat is niet de enige reden dat Elker en Accare concreet onderzoeken hoe zij de onderlinge samenwerking kunnen intensiveren. Ze zijn als grote aanbieders in jeugdhulp ook belangrijke partijen om de transformatie van de Hoogspecialistische Jeugdhulp (HSJ) in Groningen in de praktijk te brengen. Doel is om kwetsbare jeugdigen en hun gezinnen de best passende hulp te bieden, zodat zij zich positief ontwikkelen en veilig en gezond opgroeien. Elker en Accare realiseerden zich dat ze elkaar en andere netwerkpartners daar hard bij nodig hebben. 

Gelijkwaardigheid en inzet van expertise

Om meer verbindingen te creëren tussen de diversiteit aan expertises, gaan Elker en Accare met elkaar in gesprek, werken ze samen in de praktijk en leren ze van de ervaringen die daaruit voortkomen. Uitgangspunten van de beoogde samenwerking zijn: gelijkwaardigheid tussen partners, blijvende inzet van ieders specifieke expertise, het zijn van een betrouwbare partner en een open uitnodiging aan andere partners om aan te schuiven.

Ontwikkelen en innoveren doe je niet alleen. Onze instelling staat als organisatie midden in het jeugdzorg- en onderwijslandschap. Samenwerking is geen “quick fix”, maar onderdeel van een bredere beweging naar vernieuwing.

Ina Huesken, bestuurder Elker

Accare en Elker zoeken elkaar intensiever op en nodigen andere netwerkpartners in de regio van harte uit om mee te doen. Hoe meer we als netwerk gezamenlijk optrekken, hoe beter we kunnen aansluiten bij de behoeften van kinderen en gezinnen in onze regio.

Marco Bottelier, bestuurder Accare

Theoretische onderbouwing als houvast in de verkenning 

Om samen meer impact te maken, organiseerden Accare en Elker onder begeleiding van BMC in de zomer van 2024 twee bijeenkomsten. BMC bood voor de sessie een theoretische basis rond netwerksamenwerking en wat dit eigenlijk vraagt van organisaties en mensen. Op basis van de theorie, aangevuld met hun eigen ervaringen, begeleidde BMC het gesprek over thema’s als gelijkwaardigheid, gezamenlijke verantwoordelijkheid, samenwerkingsrelaties, vertrouwen, commitment en regie. Aan de hand hiervan spraken bestuursleden en stafmedewerkers hun belangen en zorgen in relatie tot de intensivering van de samenwerking uit en verkenden ze kansen en risico’s. Beide partijen stelden zich transparant op en respecteerden elkaars historie. Ook verdiepten ze zich in elkaars actuele uitdagingen. Een goede basis voor de vervolgbijeenkomst, met managers, teamleiders en behandelaren. Ook deze sessie werd begeleid door BMC-adviseurs. Hun kennis en ervaring rond netwerksamenwerking bood houvast om het juiste gesprek te voeren. 

Deelnemers deelden tijdens deze vervolgsessie hun beelden bij de samenwerking. Daaruit bleek dat zij vooral kansen zien voor gezinnen. Natuurlijk werden uitdagingen gezien, maar ze straalden vooral betrokkenheid en drive uit om elkaars expertise en netwerk optimaal te benutten, om zo het goede te doen voor kind en gezin.

Samenwerking en netwerken gaat niet vanzelf, daar moet je in investeren. Allereerst door elkaar te leren kennen, weten wat de ander drijft, op zoek naar gedeelde waarden, maar ook naar verschillen. Open zijn over wat mij bezighoudt in de eigen organisatie en wat transformeren betekent. De telefoon voor elkaar opnemen. Dat begint bij jezelf en elkaar. En dan kan zomaar blijken dat de samenwerking al verder is dan je eerst dacht.

Margriet Wiedemeyer, bestuurder Accare

Ruimte bieden aan professionals 

De sessies vormen een belangrijke basis voor netwerksamenwerking. Accare en Elker hebben vervolgafspraken gemaakt om hier verder vorm en inhoud aan te geven. Bestuurders en managers van beide organisaties zetten zich in om hun professionals de ruimte te geven om structureel samen te kunnen doen wat nodig is. Ook gaan zij in gesprek met gemeenten en andere partners. Over de kansen die zij zien om de netwerksamenwerking te intensiveren én over de rol die zij kunnen spelen om Groningse opgaven succesvol op te pakken.

Gemeenten kunnen samenwerking stimuleren

Accare en Elker voelen een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het verbeteren van hulp aan kinderen en gezinnen in Groningen. Zij willen daartoe een netwerksamenwerking opbouwen. Gemeenten kunnen een belangrijke rol spelen in het succes van een netwerksamenwerking zoals Accare en Elker die nu vanuit een gezamenlijk gevoel van verantwoordelijkheid willen opbouwen. Dit is mede afhankelijk van hoe ze als lokale overheid naar hun eigen rol kijken: ziet ze zichzelf vooral als opdrachtgever die jeugdhulpaanbieders de opdracht geeft een taak uit te voeren? Of voert de gezamenlijke verantwoordelijkheid de boventoon, waarin zij als gelijkwaardig partner naast de aanbieder staat en gezamenlijk invulling geeft aan wat nodig is?

Voor effectieve samenwerking in netwerken is het van groot belang dat partijen, en in het bijzonder de (lokale) overheid, zich als gelijkwaardige en betrouwbare partner opstellen. Het helpt als zij het belang van ieders rol in de samenwerking blijven erkennen, juist als het spannend wordt. Dit leidt tot vertrouwen en een gezamenlijk gevoel van verantwoordelijkheid, waardoor partners naar voren stappen, lef tonen, om hun bijdrage te leveren. Accare en Elker doen dat nu. Hun slaagkans is mede afhankelijk van hoe anderen, waaronder de gemeente en andere (jeugdhulp)aanbieders, hun rol invullen in de (netwerk)samenwerking.

Meer informatie?

Zelf aan de slag met netwerksamenwerking? BMC weet wat het vraagt om een netwerksamenwerking op te bouwen en te onderhouden en in welke situaties dit passend en effectief kan zijn. Adviseurs en trainers combineren deze expertise met kennis over actuele inhoudelijke vraagstukken waar organisaties voor staan. Dankzij onze brede kennis en ervaring kunnen we overheden en maatschappelijke organisaties helpen om de meerwaarde en randvoorwaarden van netwerksamenwerking te verkennen, zoals we dat met Accare en Elker hebben gedaan, maar ook om te helpen om netwerksamenwerking in te richten of deze te versterken. Dit doen we bijvoorbeeld door het begeleiden van bijeenkomsten, procesbegeleiding en trainingen. Neem vrijblijvend contact op met een van onze adviseurs.