Samenwerken aan zorg en veiligheid: ieders rol en expertise zo effectief en efficiënt mogelijk gebruiken

Elkaar leren kennen en daar ook tijd voor maken. Volgens projectleider en docent Minke Poppens van BMC is dat een belangrijke stap om als partnerorganisaties op het snijvlak van zorg en veiligheid tot goede resultaten te komen: “Kwetsbare inwoners hebben vaak meerdere problemen omdat er een domino-effect ontstaat. De afzonderlijke organisaties, van gemeente tot GGZ en van justitie tot woningcorporaties, kunnen het als individuele eilandjes niet oplossen.” VNG en BMC verzorgen de opleiding zorg en veiligheid voor alle betrokkenen die deze samenwerking beter willen organiseren.

De complexe materie op het snijvlak van zorg en veiligheid vraagt om een intense samenwerking tussen overheid, maatschappelijke partners en direct betrokkenen. Minke Poppens: “Die daarbij ook nog eens vaak elk een andere taal spreken en vanuit een andere context werken. Die verschillen werpen soms ook onderlinge barrières op, bijvoorbeeld op het gebied van privacy en gegevensdeling.” De samenwerking moet vanuit gelijkwaardigheid plaatsvinden. Dat is de weg naar commitment en onderling vertrouwen, op basis waarvan goede afspraken en effectieve aanpakken tot stand kunnen komen. Er is nu vaak discussie over wie de regie heeft, waarbij vaak het misverstand heerst dat die speler, in veel gevallen de gemeente, ook de koers zou moeten bepalen. “Er is echter niet één partij die erover gaat. Er zijn meerdere partners betrokken, waarbij je probeert om sleutelfiguren in stelling te brengen om ieders expertise en rol zo effectief en efficiënt mogelijk te gebruiken. De regie zou zich dus vooral moeten richten op de samenwerking”, aldus Poppens.

Gevoeligheden

Als onderdeel van de ontwikkeling van de opleiding organiseerden VNG en BMC een pilot om op basis van die ervaringen hun programma te finetunen. Twee van de deelnemers waren Danny Nijdam en Jan Heiner. Nijdam is teamleider algemene zaken Ambulante Forensische Psychiatrie Noord (AFPN Groningen), Heiner is adviseur openbare orde en veiligheid in de gemeente Nijkerk. Beiden liepen in de praktijk tegen allerlei obstakels aan. Ze zijn zeer te spreken over de opleiding, die hen handvatten biedt om structureler naar oplossingen te zoeken en ze ook te vinden. “In de praktijk maak ik bijvoorbeeld te vaak mee dat een partij informatie vraagt zonder rekening te houden met eventuele gevoeligheden van de ander”, stelt Nijdam. “Ze denken ergens recht op te hebben, dus eisen ze het op. Terwijl het juist zo belangrijk is om echt naar je partnerorganisaties te luisteren en een samenwerkingsrelatie op te bouwen vanuit vertrouwen en begrip.”

Privacyregels

Gegevensuitwisseling is binnen de samenwerking een heet hangijzer en daarmee ook een belangrijk onderwerp tijdens de opleiding. Met name de GGZ wordt hierbinnen door anderen vaak als een moeilijke partner ervaren. Heiner: “De AVG wordt vooral gebruikt om gegevens niét met elkaar te delen, uit een soort angst. Natuurlijk moet je je aan de privacyregels houden. Maar als een meisje op school bijvoorbeeld opeens slecht presteert en het wordt niet gedeeld dat haar vader in het criminele circuit is beland, blijf je als school in het duister tasten. Met ‘bij de vader speelt ook wat’, ga je niet te ver en breng je wel een oplossing dichterbij.”

Energie

De opleiding heeft ook Nijdam veel gebracht. Al is dat niet per se in de zin van kennis over zaken die hij nog niet wist. “Het heeft me vooral bewust gemaakt van mijn eigen rol en wat ik zelf kan doen. In het verleden zat ik vaak bij overleggen in de regio en steeds zag ik weer nieuwe gezichten. Dat vertraagde heel erg, waardoor bij mij de energie eruit liep. Nu houd ik onder andere sterk in de gaten of de juiste mensen wel aan tafel zitten en of ze ook een mandaat hebben om iets te kunnen betekenen.”

Eigen ervaringen

Deze opleiding is bedoeld voor mensen die al langer op dit terrein werkzaam zijn, legt Poppens uit. “Deelnemers aan de opleiding krijgen, aanvullend op het gezamenlijke lesprogramma, ook individuele coaching en begeleiding aangeboden. Ook voeren ze tussen sessies door opdrachten uit in de eigen context, waarbij ze dat wat in de opleiding wordt aangeboden direct in de eigen werkpraktijk toepassen. In de bijeenkomsten draait het vervolgens om de uitwisseling van eigen ervaringen. En dan vanzelfsprekend om te bespreken wat er uit te leren en verbeteren valt.” Heiner vult aan: “Ik heb er anders leren kijken naar de materie en naar de rol van de gemeente. Wanneer je met alle betrokken partners iets in beweging wil zetten - de enige manier om het ook te doen slagen – dan moet je eerst de tijd nemen om samen te bepalen wat je wilt bereiken en wat het doel van de samenwerking is. Luister naar elkaar, wees geduldig en kweek begrip voor de partners waar je mee samenwerkt. Probeer ook, naast het blussen van brandjes en branden, meer aan de voorkant te doen. Via preventie bijvoorbeeld. En wat ik tot slot meeneem in mijn werk: je bent pas klaar als er echt concrete afspraken zijn gemaakt, waaraan alle betrokkenen zich kunnen en willen committeren.”

In het voorjaar van 2022 wordt de opleiding opnieuw aangeboden. Houd voor meer informatie de website van VNG-connect in de gaten: https://www.vngconnect.nl/academie/Training/opleiding-zorg-en-veiligheid/9904d2c6-771c-4b86-9c2c-22862d84ca91