Top 5 digitale middelen voor bewonersparticipatie

Op 1 juli 2020 is het 5 jaar geleden dat de Woningwet 2015 van kracht ging. Deze wet beoogt onder andere het tot stand komen van prestatieafspraken tussen gemeente, woningcorporatie en bewonersorganisatie ten behoeve van het gemeentelijke volkshuisvestingsbeleid. De ambities uit de Woningwet sloten aan op de koers, die veel corporaties in 2015 al hadden ingeslagen gericht op het centraal stellen van hun klanten. Deze klantgerichte benadering leidde veelal tot het aanpassen van werkprocessen en inrichting van klantcontactcentra, al dan niet ondersteund door digitale middelen. Op het gebied van samenwerking met bewonersorganisaties zijn minder eenduidige verbeterslagen in de sector zichtbaar. Daarbij is het de vraag in hoeverre digitale middelen bevorderend zijn voor bewonersparticipatie en waarop corporaties bij een online participatie-aanpak moeten letten.

Zoektocht naar de juiste participatievorm

Terugkijkend op de afgelopen 5 jaar is het algemene beeld van bewonersparticipatie, dat deze vooral gestalte krijgt door als corporatie en bewonersorganisatie te zoeken naar passende samenwerkingsvormen. Hierbij blijven de traditionele overleggen tussen corporatie en bewonersorganisatie een basis om ten minste een paar keer per jaar met elkaar in gesprek te gaan.

Binnen de zoektocht naar nieuwe manieren van participatie dienen, mede ingegeven door de coronacrisis, digitale mogelijkheden zich steeds vaker aan. Jeroen van der Lugt en Amarenske Wind, beide adviseurs Wonen en Vastgoed bij BMC, kwamen tot een top 5 van deze online mogelijkheden, die kunnen worden ingezet bij het verbeteren van bewonersparticipatie.

Top 5 digitale participatiemiddelen

In willekeurige volgorde kunnen de onderstaande 5 digitale participatiemiddelen helpen bij het in contact komen met bewoners:

1. Webinar: In deze tijd neemt de populariteit van webinars voor het geven van online presentaties toe. Deze webinars worden georganiseerd met behulp van videobel-apps zoals Google Hangouts of Teams. Via de chatfunctie is het mogelijk om tijdens het webinar op de spreker te reageren. Door deze interactiemogelijkheid kan een webinar worden beschouwd als de virtuele variant van een informatiebijeenkomst voor bewoners.
2. Online stemmen: Bij bewonersavonden of andere offline bijeenkomsten wordt veelal de inbreng van het publiek met betrekking tot een bepaald onderwerp gevraagd. Voor het online peilen van meningen van bewoners zijn verschillende apps beschikbaar. Google Forms of SurveyMonkey zijn voorbeelden van gratis apps waarmee online stemmen mogelijk is. Na het uitbrengen van de stemmen in de app, geeft het betreffende programma direct de uitslag van de stemming. Een betaalde variant is het programma Maptionnaire. Deze enquêtetool geeft de antwoorden van respondenten in een heatmap, geclusterd naar wijk-, postcode- of straatniveau, waardoor de participatie op de doelgroep wordt afgestemd.
3. Participatie-app: Een ander digitaal middel voor online bewonersparticipatie is een participatie-app. Een voorbeeld hiervan is de app ‘Kijk!’, die voor de wijk  Slotermeer in Amsterdam in 2017 is ontwikkeld. Via deze app konden bewoners onder andere sport- en speelplekken in hun wijk beoordelen, waarmee de gezondheid van de wijk in kaart werd gebracht. De app ‘Gemeentepeiler’ is ook een goed voorbeeld van een participatie-app, die interactie met bewoners mogelijk maakt. Deze app helpt onder andere bij het houden van peilingen en het delen van thema’s.
4. Video: Het opnemen en verspreiden van een informatievideo kan een geschikte en laagdrempelige manier zijn om bewoners in te lichten over bepaalde onderwerpen of projecten. Bijvoorbeeld waarom een bepaald project wordt uitgevoerd, hoe het traject wordt vormgegeven en wat het gewenste resultaat is. Zo heeft Ymere eind 2019 een informatievideo gedeeld over de verduurzaming van zes bouwblokken met jaren ‘20 woningen in Amsterdam-Noord. Een andere mogelijkheid is de omgevingsdocumentaire. In een omgevingsdocumentaire geven geïnterviewde bewoners hun mening over hun buurt. De documentaire laat zien dat de mening van bewoners ertoe doet en geeft daarnaast een goed beeld van wat er leeft in de wijk. Voor veel projecten voldoet een mini-documentaire van enkele minuten. De video kan vervolgens worden gedeeld via een link in een e-mail naar alle bewoners.
5. Online forum of appgroep: Om bewoners te informeren en te laten discussiëren over een project kan een online forum worden opgezet. Via dit platform kunnen bewoners met elkaar communiceren over een project. Voor zowel woningcorporatie als bewonersorganisatie is dit een laagdrempelige en eenvoudige manier om informatie te delen en om de mening van bewoners over een bepaald onderwerp te peilen.

Goede voorbereiding, coördinatie en privacy

Zoals voor zoveel geldt, is ook bij het inzetten van online middelen bij participatie een goede voorbereiding wenselijk, zo niet noodzakelijk. Afbakening van de doelgroep, het onderwerp en de mate van participatie, variërend van eenzijdig informeren tot volledig meebeslissen, zijn slechts enkele ingrediënten bij het vaststellen van de gewenste digitale ondersteuning.

Naast voorbereiding is de coördinatie op de online inzet essentieel. Zonder regie op het gebruik van het digitale middel bestaat de kans, dat het beoogde effect van blijvend betrokken bewoners uitblijft. Voorbeelden van het ontbreken van regie zijn situaties waarbij bewoners geen antwoord krijgen op hun online vragen of waarbij de beschikbare, online informatie verouderd is, waardoor bewoners hun interesse verliezen.

Tot slot dient de privacy van de deelnemers bij het gebruik van online middelen te worden geborgd. Dit kan door bewust te zijn van de uitgangspunten van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en op basis daarvan toestemming te vragen aan de deelnemers voor het gebruik van eventueel verstrekte, persoonlijke gegevens. Hierbij kan ook worden verwezen naar het AVG-beleid van de corporatie.

Corona en daarna

Vergezeld van een juiste voorbereiding, coördinatie en borging van privacy kan de inzet van online middelen helpen bij het realiseren van effectieve en breed gedragen bewonersparticipatie. Deze online kansen helpen ten tijde van corona bij het in contact blijven met bewoners, maar hebben ook blijvend hun nut voor het verbeteren van participatie.

BMC: Partner in verbetering

BMC is voor woningcorporaties partner in verbetering. BMC draagt bij aan de, voor de sector gestelde, opgaven door onder andere onderzoeksresultaten te delen en webinars te organiseren. Heeft u interesse in een product van BMC, bijvoorbeeld op het gebied van de inzet van digitale middelen bij bewonersparticipatie, of wilt u met collega’s van andere corporaties deelnemen aan een online bijeenkomst over een actueel thema, neem dan contact op met Henrike Klok (managing partner Wonen & Woningcorporaties) via telefoonnummer 06 - 23 77 40 97, e-mail henrike.klok@bmc.nl of via het formulier onderaan deze pagina.