Een fijne jeugd in Deventer: succesvol samenwerken aan de maatschappelijke opgave jeugd

Het systeem voor jeugdzorg in Nederland zit ingewikkeld in elkaar en is veeleisend. Professionals en samenwerkende organisaties doen hun uiterste best om het juiste te doen, maar raken soms de draad en elkaar een beetje kwijt. Hoe kun je dan toch succesvol samenwerken aan de maatschappelijke opgave jeugd? In dit artikel vertelt Astrid Bruin, managing consultant bij BMC, hoe BMC en de gemeente Deventer hier samen werk van maken.

‘Hoe fijn is het als je vrij en zorgeloos op kunt groeien’, begint Bruin. ‘Als er maximale ontwikkelkansen op je pad komen en je als kind terug kunt vallen op je omgeving wanneer het leven soms zwaarder is of wanneer je last ondervindt van toegenomen verwachtingen. Om dat te bewerkstelligen hebben we met elkaar vanuit volle overtuiging een inmiddels ingewikkeld systeem in elkaar gezet. Hoe blijf je dan in verbinding en met respect voor elkaars rollen op de ingezette koers? Met onder andere die vraag zijn we in Deventer aan de slag gegaan.’

 

Team Toegang Jeugd

Op 1 april 2022 ging binnen de gemeente Deventer het nieuwe team Toegang Sociaal Domein van start. Dit team bestaat uit de professionals van toegang Jeugd, toegang Wmo en toegang Beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Samen met de backoffice sociaal domein, de leerplichtprofessionals, het Regionaal Meld en Coördinatiepunt (RMC), het Jongerenloket (Jolo), leerlingenvervoer, kwaliteitswerk, en het team bezwaar & beroep vormen zij sindsdien een breed team toegang.

Het team Toegang Jeugd is onderdeel van dit brede toegangsteam. Er werken ruim 35 professionals in verschillende functies. Denk aan jeugdconsulenten en de praktijkondersteuners jeugd van de huisartsen. Veel medewerkers werkten bij externe werkgevers en zijn in dienst getreden bij de gemeente. Het team werkt samen met de beleidsadviseurs en de programmamanager van team Beleid aan de doelstelling van het beleidskader ‘Van Wieg Naar Werk 6.0’: jongeren zoveel mogelijk veilig en gezond laten opgroeien, hun talenten laten ontwikkelen en hen naar vermogen laten bijdragen aan de maatschappij.

In januari 2024 heeft de directie van de gemeente Deventer aan BMC gevraagd een gedragen probleemanalyse (wat gaat goed, wat kan beter) uit te voeren en plan van aanpak op te stellen voor de volgende ontwikkelingsfase van het team Toegang Jeugd. Deels ook ingegeven door de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming, waarin de toegangsteams tot zorg en ondersteuning een prominente rol krijgen. Bruin: ‘De gemeente koos bewust voor een tijdelijke, externe verandermanager, omdat die zaken met nieuwe en positieve energie in beweging kan zetten. Dat hebben we in alle openheid gedaan. Met ruimte voor dialoog, wrijvingen en tegenstellingen.’

 

Analyse, plan van aanpak en prioriteiten

Tijdens de kennismakingsgesprekken tussen BMC en de gemeente Deventer kwamen veel emoties en beelden los, vertelt Bruin. ‘Daardoor ontstond de behoefte aan een aanpak ook ruimte bood aan persoonlijke verhalen en belevingen. Naast het ontrafelen van alles wat inhoudelijk speelt bij de samenwerking en uitvoering van taken op het gebeid van beleid, programmamanagement en de uitvoering van de maatschappelijke opgave jeugd.’

‘Aan de hand van het Burke-Litwin-verandermodel maakten we een gedegen en breed gedragen analyse gemaakt van twaalf organisatorische- en omgevingsfactoren voor succesvolle verandering’, gaat Bruin verder. ‘Hiervoor hebben we veertig interviews gedaan, werksessies georganiseerd en elke stap in het proces getoetst. Onder meer door voortgangsberichten te maken en alle processtappen in werksessies te delen en te toetsen met de geïnterviewden en vervolgens verder te verrijken.’

Deze participatieve, stapsgewijze aanpak heeft geleid tot een oplossingsgericht plan van aanpak voor de komende twee jaar, met actielijnen langs de harde kant, de zachte kant en de ruggengraat van de organisatie. Dit moet, stapsgewijs, leiden tot de gewenste verandering en een nieuwe balans in de organisatie van beleid en uitvoering van jeugdhulp.

Het plan van aanpak bevat drie topprioriteiten: 

• Het creëren van een veilige, fijne werkcultuur en samenwerking (intern en extern).
• Verhoging van de kwaliteit van dienstverlening aan inwoners door verbeterstappen op het gebied van methodisch werken, het inrichten van werkprocessen en registratie en kennisontwikkeling over wet- en regelgeving.
• Leiderschapsontwikkeling (management) en persoonlijk leiderschap van medewerkers. 

 

Formaliseren en normaliseren

Het plan van aanpak en de prioriteiten zijn bekrachtigd in een directiebesluit, waarbij middelen zijn vrijgemaakt om de uitvoeringskracht per direct te versterken. ‘Op dit moment is een aantal acties uit het plan van aanpak al in uitvoering, zoals de werving van gedragswetenschappers, die vast onderdeel worden van het team. Ook beschikt het team Toegang Jeugd inmiddels over een teamcoach, die zich richt op de onderlinge samenwerking en teamvorming. De hoge werkdruk en bezetting worden na de zomer van 2024 tegen het licht gehouden met een formatiecalculatieonderzoek, waarna de formatie indien nodig wordt aangepast. Daarnaast zit “de uitvoering” weer structureel aan tafel bij het bestuur om zo samen met beleid te werken aan oplossingen voor knelpunten op het gebied van de maatschappelijke opgave jeugd. En er is weer tijd en ruimte voor aandacht, ontmoeting, ontspanning en werkplezier.’
 

 

Is alles opgelost?

Zijn we er dan? Is alles nu opgelost? ‘Nee, zeker niet’, aldus Bruin. ‘Wel ligt er een dynamisch verbeter- en ontwikkelplan met actielijnen langs de harde kant, de zachte kant en de ruggengraat van de organisatie. Er is beweging, draagvlak en urgentie gecreëerd. Acties zijn in gang gezet, trekkers zijn benoemd. Met een klein en compact kernteam monitor ik als verandermanager de voortgang van de veranderingen. Het doel is om de inzet van BMC geleidelijk af te bouwen op het moment dat de organistie bepaalde taken zelf in de hand kan nemen. Eind 2024 start de fase van prioriteiten stellen voor 2025, waarmee de ontwikkelaanpak actueel en behapbaar blijft voor iedereen.’ 
 

Mensenwerk en werk van mensen

Bruin benadrukt dat het werken aan de maatschappelijke opgave jeugd in een dynamische politiek-bestuurlijke omgeving mensenwerk én het werk van mensen is en blijft. ‘Dit vraagt om maximale flexibiliteit en wendbaarheid van iedereen, waardering voor elkaars talenten, respect voor de stem van de minderheid en vertrouwen in elkaars kennis en kunde. In een omgeving, waarin fouten maken mag en leren van elkaar wordt gestimuleerd. Met een duidelijke uitstraling van wat je wilt zijn als gemeente en een jaarlijks terugkerend patroon van het maken van keuzes uit alle ambities voor verandering. Dan staan alle seinen op groen voor het ondersteunen van die fijne jeugd in Deventer.’
 

Meer weten?

Wilt u meer weten over het organiseren van beleid en uitvoering van jeugdzorg binnen de toegang van het sociaal domein? Neem voor meer informatie of een vrijblijvend gesprek contact op Astrid Bruin.