Binnenstedelijke gebiedsontwikkeling: het is het waard!

Welke kansen zijn er voor gemeenten bij binnenstedelijke gebiedsontwikkeling? Een vraag die nog niet zo gemakkelijk te beantwoorden is, zo ervaar ik dagelijks in mijn werk voor gemeenten. Want hoewel binnenstedelijke ontwikkeling veel voordelen heeft, is het ook ontzettend complex. In deze blog ga ik nader in op de problematiek en geef ik aan hoe gemeenten hiermee om zouden kunnen gaan.

Veel gemeenten worstelen met hun binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. En dat is helemaal niet zo raar, want het is nu eenmaal ongelooflijk complex. Want als je binnenstedelijk wil ontwikkelen, komen er allerlei, soms onverwachte, problemen op je pad. Te denken valt aan versnipperd eigendom, tegenstrijdige belangen van bewoners en ondernemers, bereikbaarheidsvraagstukken en milieubelemmeringen. Binnenstedelijke gebiedsontwikkeling wordt dan duur én lastig. En daar wegen de voordelen – de mogelijkheid om woningen te bouwen, een betere bereikbaarheid van de binnenstad en een opkikker voor de leefbaarheid – niet altijd tegen op.

Geen oplossing

Soms kiezen partijen dan voor de makkelijke oplossing: op een andere locatie ontwikkelen. Buiten de stad, ergens in de weilanden, een nieuwe woonwijk bouwen bijvoorbeeld. Maar daarmee los je de binnenstedelijke problematiek natuurlijk niet op. De oude fabriekshal in je binnenstad blijft er vervallen uitzien en het potentieel ervan wordt niet benut. De bereikbaarheid van de binnenstad wordt er niet beter op. Om nog maar te zwijgen over het winkelaanbod dat verschraalt, waardoor de leefbaarheid en levendigheid van de binnenstad verder wordt uitgehold.

Integrale aanpak

Het is een soort vicieuze cirkel, waarin je als gemeente wordt gezogen als je de complexiteit van binnenstedelijke ontwikkeling niet bij de horens durft te vatten. En je kunt natuurlijk niet onbeperkt weilanden blijven volbouwen... Daarom pleit ik ervoor de complexe opgave wél beet te pakken, er wél werk van te maken. Ook al is het ingewikkeld, ook al is het duur, ga er toch mee aan de slag! Maar wees je er tegelijkertijd van bewust dat het vraagt om een integrale aanpak. Een aanpak die rust op een gedegen analyse van de opgaven – op basis van inhoud – om vervolgens gezamenlijke keuzes te maken voor een slimme maatwerkoplossing.

Het werkt!

Zo’n aanpak werkt, zo bewijzen opdrachten die BMC voor verschillende gemeenten en regio’s uitvoert. In 2020 hebben we bijvoorbeeld een opdracht uitgevoerd voor het Rijk, de provincie Noord-Brabant, gemeente Eindhoven en regio Brainport. Kern was om te komen tot een gedragen, integrale visie en strategie voor verstedelijking en bereikbaarheid met 2040 als horizon. Op basis van een feitelijke analyse, ontwerpend onderzoeken en verdiepende studies kwamen we tot een analyse van drie scenario’s. Deze vormden de basis voor richtinggevende keuzes. Het resultaat: een door alle partijen gedragen MIRT-onderzoek naar verstedelijking en bereikbaarheid van de Brainportregio, dat in november 2020 aan de minister is voorgelegd.

Een machtig mooi ‘spel’

En zo zijn er nog meer voorbeelden, die allemaal rusten op dezelfde pijlers. Zo is de complexiteit bij dit soort casussen niet alleen de opgave, maar ook onderdeel van de oplossing. Want juist door zaken in samenhang te beschouwen, ontstaat inzicht en zicht op slimme oplossingen. Daarnaast staat de inhoud centraal. Pas als er inzicht is in de inhoud, is het tijd om het bestuurlijke gesprek te voeren. Tegelijkertijd moet er ruimte zijn voor bestuurlijke prioriteiten; het gaat uiteindelijk immers om bestuurlijke keuzes. Het gevolg: continu schakelen en heel veel gesprekken voeren om iedereen – alle stakeholders – op éen lijn te krijgen en te houden. Een machtig mooi ‘spel’, waar wij graag een bijdrage aan leveren.

Hulp nodig bij de ontwikkeling van uw binnenstad?

Loopt uw organisatie vast bij binnenstedelijke gebiedsontwikkeling? BMC denkt graag met u mee. In ons webinar ‘Gebiedsontwikkeling: schakelen en makelen in een complexe werkelijkheid’ op 10 juni as. gaan we in op hoe gemeenten tot werkbare, uitvoerbare en innovatieve oplossingen kunnen komen voor een toekomstbestendige gebouwde omgeving.

Over de auteur

Anton Bos is managing consultant gebiedsontwikkeling bij BMC. Als procesmanager en strategisch adviseur richt hij zich op het vinden van slimme oplossingen. En op het smeden van coalities tussen partijen in het publieke en private domein om samen werk te maken van die oplossingen.