900.000 woningen erbij? Pak het regionaal aan!

900.000 nieuwe woningen in 2030. Dat is waar we in Nederland voor staan. Een complexe opgave, zo merk ik dagelijks in mijn werk. Persoonlijk denk ik dat de oplossing vooral ligt in betere regionale samenwerking. In deze blog ga ik hier nader op in.

De woonopgave waar we in Nederland voor staan, is immens. Ga maar na: als er in 2030 in ons land 900.000 nieuwe woningen moeten staan, hebben we het feitelijk over meer dan 100.000 woningen per jaar. Dat is een enorme opgave. Een opgave waar volop mee wordt geworsteld. Niet alleen binnen gemeenten, provincies en op rijksniveau, maar ook bij ontwikkelaars en woningbouwcorporaties. Om wat voor soort woningen gaat het? Waar moeten ze komen? En wie is waar verantwoordelijk voor? 

Kansen benadrukken

Zelf ben ik vooral van de positieve aanpak. Ik zie en benadruk in mijn werk altijd de kánsen van de woningbouwopgave. Met alleen bouwen, bouwen, bouwen redden we het niet. Er liggen namelijk zo veel opgaven binnen de gebiedsontwikkeling – denk aan bereikbaarheid, de kwaliteit van de leefomgeving, klimaatadaptatie – dat het jammer zou zijn als we de woningbouwopgave niet als een hefboom zouden gebruiken voor die opgaven. Een integrale aanpak is daarbij essentieel. We moeten bijvoorbeeld ook de groenblauwe structuren meenemen. En aandacht besteden aan bereikbaarheid, leefbaarheid en klimaatadaptatie. 

Eén ecosysteem

Zo’n grote opgave moet je niet alleen willen aanpakken. Dit betekent dan ook dat het regionale perspectief – en dus ook regionale samenwerking – aan belang wint. Vaak hebben we het in de gebiedsontwikkeling over de tegenstelling tussen stad en omliggende regio. Maar die tegenstelling bestaat helemaal niet: het stedelijk gebied heeft de landelijke omgeving nodig en vice versa. De inwoners van de stad genieten van de landelijke omgeving voor ontspanning en recreatie; de economische functies van de stad maken gebruik van de werknemers uit de regio én de keten van toeleverende industrie die zich vaak in de regio bevindt. Bewoners van de omliggende regio maken gebruik van de topvoorzieningen in de stad en hebben belang bij een stevige ‘motor’ voor de ontwikkeling van de regio. Stad en omliggende regio vormen één ecosysteem. En van die kracht moeten we gebruikmaken.

Integrale oplossingen

Ik vind ook dat we de discussie niet moeten ‘verplatten’ tot binnenstedelijk of buitenstedelijk bouwen. Bij een regionale én integrale aanpak, waarbij we stad en omliggende regio als één ecosysteem beschouwen, kan dat ook helemaal niet. Maar dit betekent wel dat gemeenten bereid moeten zijn tot ‘uitruil’, zodat er voor iedereen meerwaarde én een haalbare businesscase ontstaat. Een uitkomst kan dan zijn dat gemeente A en B niet allebei honderd woningen bouwen. In plaats daarvan bouwt gemeente A tweehonderd woningen, omdat dit nu eenmaal past bij het station dat er al ligt. En gemeente B krijgt investeringsruimte voor initiatieven op het gebied van groen en leefbaarheid. Zo kom je samen tot integrale oplossingen voor regionale opgaven.

Ontwerpend onderzoek

Precies dat brengen we op dit moment in de praktijk in de Brainportregio in Zuidoost Brabant. Daar stellen we de regionale opgave centraal en werken we door middel van ontwerpend onderzoek aan een evenwichtige schaalsprong op het gebied van wonen, werken en mobiliteit. Dat doen we nadrukkelijk samen met de mensen uit de regio én met experts op het gebied van ontwerpend onderzoek. Als BMC vervullen we in dit proces de rol van de deskundige onpartijdige derde die sturing geeft aan het samenwerkings- en ontwerpproces. Ervaring leert namelijk dat het meerwaarde heeft als iemand zonder eigen belang aan tafel zit. Altijd bewaken we daarbij dat iedereen het gemeenschappelijke doel voor ogen houdt: de continue ontwikkeling van een toekomstbestendige regio.

Meer weten?

Wilt u meer weten over het belang van regionale samenwerking bij de woningbouwopgave of doorpraten over ontwerpend onderzoek? Neem dan voor meer informatie of een vrijblijvend gesprek contact op met Anton Bos.

Over de auteur

Anton Bos is managing consultant gebiedsontwikkeling bij BMC. Als procesmanager en strategisch adviseur richt hij zich op het vinden van slimme oplossingen. En op het smeden van coalities tussen partijen in het publieke en private domein om samen werk te maken van die oplossingen.